كلیسای نیكلای مقدس؛ اولین خانه سالمندان در ایران

 

كلیسای نیكلای مقدس واقع در خیابان مفتح تهران از سال ۱۳۲۰تاكنون، پس از مهاجرت روس‌ها به ایران مامن مسیحیان ارتدكس شرقی شد، روس‌هایی که به ایران مهاجرت کردند، اغلب تنها بودند و همین امر باعث شد که در محوطه کلیسای نیکلای مقدس اولین خانه سالمندان ایران بنا شود.

«محبت نیوز»- قبل از سالهای ۱۳۲۰ در تهران روسها کلیسایی در خیابان زرگنده داشتند که در زمان حکومت استالین تعدادی از روس های کمونیست به ایران مهاجرت کرده و کلیسای زرگنده را تخریب می کنند و چندین سال بعد عمارت تابستانی سفارت روسیه را بنا می کنند. بعد از این اقدام مهاجران روس تبار ارتودکس وسایل و تجهیزات کلیسای تخریب شده زرگنده همچون لوسترها و تابلوهای عیسی مسیح را به محل عبادتگاه خیابان مفتح که بعدها تبدیل می شود به کلیسای نیکلای مقدس منتقل می کنند. این بنا در دهه چهل میلادی توسط مهاجرین روس بنا شد و پس از دوره ای فعالیت آن متوقف گردید.

کلیسای ارتدوکس نیکلای مقدس

مهاجرت روس‌ها در دهه چهل میلادی به ایران باعث شد شهرهای کشور که پذیرایی آنها بود، با بناهای جدید مانند کلیساها رو به رو شوند. تهران جزو شهرهای میزبان روس‌ها بود. تعدادی از آنها در خیابان روزولت (خیابان مفتح کنونی) ساکن شدند و در این مکان برای اجرای مراسم‌های مذهبی و عبادت، کلیسای نیکلای مقدس یا کلیسای جامع سنت نیکلاس را احداث کردند.
این کلیسا امروزه رو به روی ساختمان سفارت پیشین ایالات متحده آمریکا در کوچه عطارد قرار دارد. در سال‌های ۱۳۲۰ الی ۱۳۲۳ شمسی و بعد از جنگ جهانی دوم، مهاجران روس که به ایران پناه آورده بودند، با جمع‌آوری پول تصمیم به ساخت کلیسا می‌کند. کلیسای نیکلای مقدس به دست مهاجران روس بنا شد. معمار این کلیسا یکی از معروف‌ترین معماران روسی در ایران بود. نیکولای مارکف که پیشتر در ایران بناهای مشهور چون دانشسرای عالی، دبیرستان انوشیروان دادگر، زندان قصر، بلدیه، مدرسه ژاندارک، اداره پست، مدرسه البرز، سفارت ایتالیا و کارخانه قند شهرری ساخته بود، این‌بار به سراغ ساخت یک بنای مذهبی برای هم‌وطنان خود رفت. کلیسای نیکلای مقدس جزو کلیساهای ارتدوکس جهان می‌باشد که تعداد این گروه از مسیحیان در تهران و ایران رو به کاهش می‌باشد. نام این کلیسا از نام آخرین تزار روسیه گرفته شده است. نیکلای دوم و خانواده‌اش به دست بلشویک‌ها کشته شد و روس‌ها که به تهران پناه آورده بودند، به یاد او این کلیسا را نام‌گذاری کردند.

کلیسای ارتدوکس نیکلای مقدس

نیکلای از طرف کلیسای ارتدوکس روسیه جزو قدیسین بود و به او لقب «نیکلای قدیس رنج کشیده» داده بودند. همانطور که گفته شد این کلیسا به دست مارکف روسی ساخته شد. مارکف که یک معمار روس تحصیل کرده در گرجستان بود، کلیسا را به سبک بناهای روسی احداث کرد. رنگ‌ها و طاق‌ها و نقاشی‌ها و همچنین پنجره‌های رنگی کلیسا تماما شما را به یاد کلیساهای روسی می‌اندازد. پنجره‌های رنگی و ویترا، نقاشی‌ها، طاق‌ها و محراب زیبای کلیسا تمام نشان از معماری روسی دارد.

روس‌هایی که به ایران مهاجرت کردند، اغلب تنها بودند و همین امر باعث شد که در محوطه کلیسای نیکلای مقدس اولین خانه سالمندان ایران بنا شود. این خانه سالمندان برای نگهداری از مهاجران روسی بود که تنها یا بدون خانواده به ایران مهاجرات کرده بودند. بعدها خانه سالمندان تبدیل به مرکز خیریه شد که در کنار نگهداری از سالمندان روس، مسیحی، مسلمان و دیگر آیین‌ها، به دیگر فعالیت‌های خیریه می‌پرداختند.

این کلیسا تقریبن فعالیتی ندارد (به نظر در برخی مراسم‌ها هنوز فعال می‌باشد). کلیسا مدتی بعد از انقلاب تعطیل شد.امکان بازدید از داخل کلیسا نیز وجود ندارد و همچنین به علت اینکه چاه آب کلیسا خشک گردیده، باغ کلیسا نیز از رونق افتاده است. علاوه بر این یکی از قبرستان ارتدکس‌های ایران نیز در کنار این کلیسا واقع است.